Stress

Veel mensen hebben er last van: stress. Het is niet erg als je af en toe gestrest bent. Sterker nog, het is normaal om je af en toe gespannen te voelen. Ben je altijd gestrest? Dan is het tijd om hier iets aan te doen. Langdurige stress zorgt namelijk voor diverse lichamelijke- en psychische klachten. Op deze pagina lees je hier meer over.

Ook lees je in dit artikel meer over stress in het algemeen. Zo beschrijven we niet alleen wat stress is, maar ook wat de mogelijke oorzaken zijn van stress. Tot slot geven we enkele tips die jou helpen je stress te verminderen.

Wat is stress?

Stress is een chemische reactie van het lichaam. Deze reactie ontstaat automatisch als we in contact komen met iets wat spanning of druk veroorzaakt. Je kunt je bijvoorbeeld gestrest voelen als je een presentatie moet geven, maar ook als je een sollicitatiegesprek hebt of die avond je eerste date hebt. In iedere situatie waarin je goed wil presteren, kun je stress ervaren. Dit komt door de druk die deze situatie met zich meebrengt.

Wat velen niet weten, is dat stress een doel heeft voor ons lichaam. Stress zorgt er namelijk voor dat ons lichaam in een staat van paraatheid komt. De chemische reactie bereidt ons voor op gevaren, door ons lichaam sneller te laten reageren. Stress kan dan ook zeker bevorderend werken. Heb je bijvoorbeeld een belangrijk tentamen en ben je gestrest? Dan is de kans groot dat je veel gaat studeren, om je tentamen zo goed mogelijk te maken. Voel je helemaal geen stress, dan kom je wellicht meer in de verleiding om lekker op de bank te gaan zitten. Stress geeft je simpelweg een duwtje in de rug, om tot betere resultaten te komen.

Echter, stress is niet altijd bevorderend. Voel je je altijd gestrest? Dan ga je niet vooruit, maar kun je jezelf juist blokkeren. Hierdoor presteer je minder goed. Heb je af en toe stress, dan is dit helemaal geen probleem. In dit geval werkt je stress bevorderend. Ben je altijd gestrest, dan is dit wel een probleem. In dit geval werkt je stress als een blokkade op je lichaam en geest. Langdurige stress moet je dan ook zo veel mogelijk vermijden. Er bestaan veel verschillende vormen van stress, zoals examenstress, vakantiestress en werkstress.

Stress versus druk

Veel mensen denken dat stress en druk hetzelfde zijn. Dit is echter niet het geval. Druk is het gevoel dat de hoeveelheid taken die je krijgt, bij jou opwekt. Stress is het gevolg van de druk die je door jouw vele taken voelt.

Wanneer je druk en/of stress voelt, verschilt per persoon. De een voelt niet zo snel druk, ook niet als zijn of haar agenda helemaal vol is. De ander voelt al druk als hij of zij twee afspraken direct na elkaar heeft. Bovendien zorgt niet alle druk voor stress. Kun je goed tegen druk? Dan ben je minder snel gestrest dan iemand die hier gevoeliger voor is.

Veel mensen vergelijken hun eigen situatie met de situatie van een ander. Zij voelen zich bijvoorbeeld prima, terwijl hun veel minder drukke collega wel stress ervaart. Dit kan voor wrijving zorgen. Andersom kan dit ook het geval zijn. De collega die het erg druk heeft en totaal geen stress ervaart, vindt jou met jouw hoge stress misschien wel een watje. Waar je echter rekening mee moet houden, is dat je jouw situatie niet met de situatie van een ander kunt vergelijken. Dit komt simpelweg omdat iedereen ander met druk en stress omgaat.

De mogelijke oorzaken van stress

Stress heeft niet altijd te maken met werk. Veel mensen voelen zich inderdaad gestrest door een werktoename of een stressvolle periode op het werk, maar er zijn meerdere mogelijke oorzaken van stress aan te wijzen. Denk hierbij aan een sterfgeval, een scheiding, een overgangsfase in het gezin (puberende kinderen bijvoorbeeld), de verbouwing van je huis en ga zo maar door.

Je kunt ook stress krijgen van een combinatie van meerdere situaties. Is je moeder bijvoorbeeld net overleden en voel je bovendien veel druk op je werk? Dan is het niet zo vreemd dat je veel stress ervaart. Ook als je het ontzettend druk hebt met de kids en ondertussen een nieuwe aanbouw aan het plaatsen bent, kun je gestrest worden.

Het is niet zo dat bovenstaande situaties altijd voor stress zorgen. Of je wel of geen stress krijgt, is afhankelijk van hoe je met een situatie omgaat. Ben je bijvoorbeeld flink aan het verbouwen en ga je hier goed mee om? Dan krijg je geen stress. Heb je een kleine verbouwing en word je hier ontzettend onrustig van? Dan kun je wel stress krijgen, terwijl je verbouwing in feite helemaal niet zo groot is. Iedereen is anders, dus iedereen krijgt om andere redenen en op andere niveaus stress.

De lichamelijke symptomen van stress

Als je af en toe gestrest bent, ervaar je vrijwel geen lichamelijke symptomen. Je voelt je misschien wat gespannen, gejaagd en nerveus, maar verder is er niets aan de hand bij korte stress. De lichamelijke symptomen van stress die we in onderstaande alinea’s op een rijtje zetten, komen doorgaans pas voor bij langdurige stress, ook wel chronische stress genoemd. Geef je je lichaam nooit de tijd om tot rust te komen en voel je je altijd gestrest? Dan krijg je hier vanzelf klachten van. Deze klachten worden hieronder kort beschreven

Vermoeidheid

Voel je continue stress, dan geef je je lichaam geen tijd om te herstellen. Dit betekent dat er veel energie verloren gaat. Mensen die langdurig gestrest zijn, voelen zich dan ook vrijwel altijd moe. Neem je nog steeds geen tijd om te herstellen, dan ben je al snel helemaal uitgeput.

Slapeloosheid

Je bent ontzettend moe, maar je kunt niet slapen. Dit komt omdat er door stress veel hormonen vrijkomen, zoals cortisol en adrenaline. Deze hormonen zorgen ervoor dat je lichaam op de top van zijn kunnen blijft functioneren. Het gevolg? Je bent uitgeput, maar ligt toch te woelen in bed. Lees deze 20 tips om toch te kunnen slapen.

Pijnlijke spieren

Stress is een chemische reactie in je lichaam, die ervoor zorgt dat je lichaam zich schrap zet. Ben je altijd gestrest? Dan is je lichaam continu gespannen. Hier kunnen je spieren helemaal niet tegen. Daarom heb je bij langdurige stress vaak last van pijnlijke spieren. Ook klachten als spierspanning, tintelingen en jeuk komen veel voor bij langdurige stress.

Nek- en schouderpijn

Veel mensen met langdurige stress krijgen last van hun nek en/of schouders. Ook dit heeft te maken met de overmatige spierspanning. En zit je de hele dag achter je computer? Dan helpt dit ook zeker niet mee. De kans op een pijnlijke nek en/of schouders is in dit geval nog groter.

Hoofdpijn

Veel mensen met stress hebben regelmatig last van hoofdpijn. Het gaat om spanningshoofdpijn, een vorm van hoofdpijn die veroorzaakt wordt door een verkramping in de nek, schouders en/of kaak. En maak je lange dagen omdat je ontzettend gestrest bent over de vele taken die je uit moet voeren? Dan wordt je hoofdpijn erger.

Buikpijn

Ook je buik is continu gespannen als je gestrest bent. Hierdoor krijg je vanzelf buikpijn. Bovendien kun je je kortademig voelen als je gestrest bent. Dit komt omdat je ademhaling niet meer in de gespannen buik zit, maar naar de borst gaat. Je gaat oppervlakkiger ademhalen en hierdoor kun je je benauwd voelen.

Oorsuizen

Als je langdurig gestrest bent, kun je last krijgen van oorsuizen. Dit wordt ook wel tinnitus genoemd. Het is niet duidelijk waarom stress gepaard gaat met een suizend geluid in de oren. Wel is het duidelijk dat langdurige stress de kans op tinnitus vergroot.

Maag- en darmklachten

Door de langdurige stress geeft je lichaam een vecht- en vluchtreactie. Door deze reactie komt je spijsvertering op een lager pitje te staan. Het gevolg? Je krijgt last van diverse maag- en/of darmklachten, waaronder maagpijn, misselijkheid en diarree.

Hartkloppingen

Ook je hart reageert op de stress die je voelt. De chemische reactie die stress geeft, zorgt ervoor dat je hart je lichaam klaarmaakt om te vluchten. Dit doet je hart door extra zuurstof rond te pompen. Het gevolg? Je voelt hartkloppingen en krijgt een hoge bloeddruk. Overigens merk je vaak niet dat je een hoge bloeddruk hebt, maar kun je hierdoor wel diverse klachten ervaren. Zeker op de lange termijn is een hoge bloeddruk niet goed.

Hyperventilatie

Zoals al eerder vermeld, verplaatst je ademhaling zich als je gestrest bent. Je ademt niet meer vanuit je buik, maar oppervlakkiger vanuit je borst. Omdat je op de verkeerde manier ademhaalt en bovendien minder zuurstof binnenkrijgt, kun je gaan hyperventileren. Heb je last van een continu versnelde ademhaling, dan spreken we over chronische hyperventilatie.

Trillende handen

Stress zorgt voor spierspanning. Zijn je spieren continu aangespannen, dan worden ze vanzelf moe. En zijn je spieren moe, dan gaan ze trillen. Door jouw continue spierspanning kun je dan ook trillende handen krijgen. Ook kunnen je oogleden vervelend gaan trillen als je gestrest bent.

De psychische symptomen van stress

Stress zorgt niet alleen voor fysieke klachten, maar heeft ook psychische symptomen. Zeker bij langdurige stress is het risico op vervelende psychische klachten erg groot. Hieronder worden de meest voorkomende psychische symptomen van stress kort beschreven. Welke klachten je wel of juist niet ervaart bij langdurige stress, verschilt per persoon.

Concentratieproblemen

Korte stress zorgt voor een boost. Hierdoor kun je je extra goed concentreren en krijg je je taken veel sneller afgerond. Langdurige stress doet het tegenovergestelde. Ben je langere tijd of zelfs chronisch gestrest, dan komt er een blokkade op je lichaam. Je krijgt concentratieproblemen. Bij langdurige stress is het bijvoorbeeld veel moeilijker om een lange tekst te lezen of op te letten tijdens een vergadering.

Dissociatie

Ben je langdurig gestrest? Dan heb je soms het gevoel alsof je in een bubbel leeft. Je zit ontzettend veel in je eigen hoofd met je gedachten: externe prikkels komen (bijna) niet meer binnen. Dit is een beschermingsmechanisme van je lichaam. Om de stress zo veel mogelijk te verminderen, sluit je lichaam zich af voor externe prikkels. Deze dissociatie geeft het gevoel dat je in een bubbel leeft.

Geheugenverlies

Als je gestrest bent, maakt je lichaam het hormoon cortisol aan. Dit hormoon vermindert de activiteit in de prefrontale cortex. Dit deel van je hersenen reguleert onder andere je geheugen. Als je langdurig gestrest bent, maak je te veel cortisol aan. Hierdoor wordt je geheugen aangetast.

Stemmingswisselingen

Door langdurige stress heb je meer stemmingswisselingen. Je voelt je vaker neerslachtig, geprikkeld en boos. Ook dit komt door het hormoon cortisol. Dit hormoon zorgt er namelijk voor dat de zogeheten hippocampus krimpt, waardoor je vatbaarder bent voor negatieve emoties.

Angstaanvallen

Bij langdurige stress kun je te maken krijgen met angstaanvallen. Niet alleen in daadwerkelijk zeer angstige situaties, maar ook gewoon als je in de trein zit, als je in de file staat of als je thuis op de bank zit. Andere mensen hebben geen duidelijke angstaanvallen, maar voelen zich in feite altijd gespannen. Ook deze sluimerende angst is gevaarlijk.

Een gespannen en opgejaagd gevoel

Je voelt je gestrest omdat je nog ontzettend veel moet doen. Alle taken die op je lijstje staan, zorgen ervoor dat je je gespannen en opgejaagd voelt. Bovendien verhoogt je hartslag door de langdurige stress. Hierdoor voel je nog meer spanning. Veel mensen met langdurige stress hebben hard een moment van rust nodig, maar kunnen dit momentje niet pakken door het continue gevoel van spanning dat ze ervaren.

Nergens zin in hebben

Door je langdurige stress zit je lichaam continu in de overlevingsmodus. Hierdoor heb je verder eigenlijk nergens zin in. Je wil niet naar je werk, je hebt geen zin om te sporten en dat feestje in het weekend sla je ook liever over. Je bent continu bezig alle ballen in de lucht te houden, energie voor andere dingen is er niet.

Piekeren

Door stress kun je minder goed relativeren. Hierdoor stoppen je gedachten niet, maar cirkelen ze continu rond. Als je langdurig gestrest bent, ben je veel aan het piekeren. Niet alleen overdag, maar ook als je in bed ligt. Door stress heb je al last van slaapproblemen, maar deze worden zeker niet minder door al dat gepieker.

Verslaving

Tot slot loop je door langdurige stress meer risico verslaafd te raken. Je kunt verslaafd raken aan vele verschillende middelen. Doorgaans gaat het om middelen die je gevoelens (en dus ook je stress) onderdrukken, zoals alcohol en drugs. Zeker alcoholverslavingen komen veel voor, simpelweg omdat het drinken van een borrel na een lange en drukke werkdag sociaal geaccepteerd is in Nederland.

Tips om je stress te verminderen

Heb jij regelmatig last van stress of voel je je zelfs altijd gestrest? Dan is het belangrijk om hier zo snel mogelijk iets aan te doen. Wij geven je graag enkele tips om jouw stress zo snel mogelijk en voor de lange termijn te verminderen.

Tip 1: drink geen koffie

In koffie zit cafeïne. Dit stofje geeft je een korte energieboost. Deze boost voelt even prettig, maar zorgt ervoor dat je even later helemaal in elkaar zakt. Als je wil voorkomen dat je als een pudding in elkaar zakt, kun je beter geen koffie drinken. Het is beter om een lange termijn oplossing te zoeken voor je stress. Koffie werkt alleen op de korte termijn.

Tip 2: laat suikers links liggen

Net als cafeïne, zorgt ook suiker voor een korte energieboost. Je mag best wat suiker eten, maar overdrijf dit niet. Neem je te veel suikers, dan voel je je juist vermoeid. Bovendien zijn suikers niet gezond.

Tip 3: maak een lijstje met al je taken

Als je gestrest bent, is het moeilijker om die vele taken in je hoofd duidelijk op een rijtje te krijgen. Omdat het overzicht ontbreekt, voel je je nog onrustiger. Wil je orde en rust in je hoofd krijgen, zodat je stress vanzelf minder wordt? Maak dan een lijstje met al je taken. Zet de taken met de hoogste prioriteit bovenaan en je weet precies met welke taken je vandaag moet beginnen. De taken die onderaan staan, kun je best morgen of overmorgen afronden.

Extra tip: streep de taken die hebt afgerond, lekker door. Dit zorgt niet alleen voor overzicht, maar geeft je bovendien een goed gevoel.

Tip 4: relativeer

Veel mensen die zich langdurig gestrest voelen, vinden het moeilijk om te relativeren. Alle taken zijn even belangrijk en bijna alles wat op hun pad komt, zorgt voor stress. Wil je jouw stress verminderen? Probeer dan eens wat meer te relativeren. Dit doe je door bij jezelf na te gaan hoe belangrijk al die taken nu eigenlijk zijn. Is het echt een must dat je vandaag naar de stomerij gaat? Moet je die brief vandaag echt posten? En is het nu echt erg als je die mail vandaag niet verstuurt? Door te relativeren, kun je veel taken van je lijstje schrappen. Hierdoor ben je minder gestrest.

Tip 5: richt je op één taak

Als je veel taken op je lijstje hebt staan, is het aantrekkelijk om te multitasken. Door te multitasken, kun je meerdere taken in dezelfde tijd afronden. Hartstikke handig! Nee hoor, want in feite werkt multitasken helemaal niet goed. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat écht multitasken niet bestaat. Je kunt wel snel schakelen tussen diverse taken, maar hierdoor werk je niet efficiënter. Je kunt je dan ook beter op één taak richten en je niet langer bezig houden met het stressvolle multitasken.

Tip 6: zorg voor een opgeruimde werkomgeving

Als je bureau ontzettend rommelig is, word je hier vanzelf gestrest van. Bovendien ben je sneller afgeleid als je aan een rommelig bureau werkt. Ben je sneller afgeleid, dan krijg je minder gedaan op een werkdag. Hierdoor stapelen de taken zich op en voel je nog meer stress. Wil je jouw stress verminderen, dan ruim je eerst je bureau op. Vervolgens richt je je pas op de vele taken die vandaag op je lijstje staan. Werk je aan een opgeruimd bureau, dan heb je deze taken veel sneller afgerond.

Tip 7: neem een keer een dagje vrij

Iedereen heeft wel eens een vrije dag nodig. Ook als je het druk hebt op je werk, mag je best een keer een dag vrij nemen. En heb je een vrije dag gepland? Stop deze dag dan niet vol met allerlei activiteiten en verplichtingen, maar probeer eens een dagje niets te doen. Zo neem je pas echt een dagje stress-vrij! En vind je het saai om de hele dag thuis te zitten? Plan dan een ontspannende activiteit in op je vrije dag, zoals het bezoeken van de sauna.

Tip 8: leg je telefoon op tijd weg

Door langdurige stress slaap je slecht. Dat je tot laat in de avond met je telefoon bezig bent, helpt niet. Het felle licht van je telefoonscherm zorgt er namelijk voor dat je hersenen wakker blijven. Hierdoor kom je nog moeilijker in slaap. De oplossing? Leg je telefoon op tijd weg, minimaal een uur voor je gaat slapen. Nu geef je je hersenen de kans om zich langzaamaan uit te schakelen. Dit betekent dat je sneller in slaap komt als je eenmaal lekker in bed ligt.

Tip 9: ga lekker naar buiten

Heb je het idee dat je hoofd helemaal vol zit? Ga dan even naar buiten. Door een korte wandeling te maken, kun je jouw hoofd even helemaal leegmaken. Bovendien is die beweging goed voor je gezondheid. En schijnt het zonnetje? Dan maakt je huid vitamine D aan. Hierdoor voel je je nog beter.

Heb je geen tijd om iedere dag even naar buiten te gaan? Verplaats je dagelijkse activiteiten dan gewoon naar buiten, bijvoorbeeld door je boterhammetje op te eten tijdens een fijne lunchwandeling.

Tip 10: sla je pauze niet over

Het is erg belangrijk om regelmatig pauze te nemen, ook (juist!) als je het hartstikke druk hebt. Neem de tijd om even iets te drinken en/of te eten en staar gewoon even uit het raam. Zo maak je je hoofd goed leeg en kom je tot rust. Zelfs door een korte pauze van vijf minuten te nemen, gaat je stress flink naar beneden. Hierdoor kun je na je pauze juist beter werken. Met een pauze verlies je dus geen tijd, maar win je juist tijd.

Tip 11: drink met mate

Je mag best een keer een borrel drinken. Probeer echter niet te veel te drinken. Als je merkt dat je alleen tot rust komt als je een glas wijn in je hand hebt, is er iets mis. Ook zonder alcohol moet je goed kunnen ontspannen. Af en toe drinken mag best, maar alcohol mag geen middel zijn om jouw stress te verminderen en/of aan je gevoelens te ontsnappen.

Tip 12: geniet

Probeer zo veel mogelijk van het leven te genieten. Vraag jezelf af wat jij leuk vindt om te doen in je vrije tijd en probeer hier zo veel mogelijk tijd aan te besteden. En merk je dat je geen tijd hebt om de dingen te doen die je écht leuk vindt? Plan dan wat meer vrije tijd in je agenda. Je mag best een keer een borrel, feestje of andere verplichting afzeggen als je echt even tijd voor jezelf nodig hebt. En geniet je juist van sociale activiteiten? Geef jezelf dan de tijd om leuke dingen te doen met de mensen die jij belangrijk vindt. Je werk kan best even wachten.

Tip 13: achterhaal de oorzaak van je stress

Tot slot raden wij je aan om de oorzaak van jouw stress te achterhalen. Door welke situatie(s) en/of activiteit(en) voel jij je gestrest? Als je dit weet, kun je de volgende stap zetten. Nu kun je proberen je situatie(s) en/of activiteit(en) aan te passen, zodat je hier minder gestrest van wordt.

Heb jij bijvoorbeeld stress omdat je het ontzettend druk hebt op je werk? Dan moet je hier iets aan doen. Bespreek je werklast eens met je baas en probeer samen tot een oplossing te komen voor jouw stress. Je baas wil niet dat je een burn-out krijgt, dus hij of zij zal waarschijnlijk wel mee willen werken aan een oplossing. En voel je je gestrest door vele sociale verplichtingen? Dan kun je hier iets aan doen door activiteiten te schrappen in je agenda. Een gemakkelijke oplossing, maar wel een oplossing die echt werkt!

Stressloos door het leven met mindfulness / yoga

Vind je het nog steeds moeilijk om stressloos door het leven heen te gaan? Overweeg dan mindfulness, yoga of een meditatie training! Bij dit soort trainingen leer je om je minder druk te maken over de toekomst, waardoor je minder stress hebt. Aan de gang met mindfulness? Lees dan onze startersgids om te beginnen met mindfulness. Aan de slag met yoga? Lees dan onze startersgids om te beginnen met yoga!

Zobegaafd redactie
De Zobegaafd.nl redactie is dag in dag uit bezig met het schrijven van nieuwe kwalitatieve en informatieve artikelen om de website verder te verrijken met nuttige informatie. Objectiviteit en kwaliteit zijn de belangrijkste pijlers van de redactie en zijn ook dagelijks bezig met het updaten van bestaande artikelen om op die manier de correctheid van de artikelen te waarborgen.

Gerelateerde artikelen

Reacties

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Blijf op de hoogte

Bij het inschrijven kan je aangeven waar je interesses liggen, zodat je alleen relevante informatie opgestuurd krijgt! Schrijf je snel in en mis geen informatie meer. En vind je de nieuwsbrief niets? Onder elke email vind je een link waarmee je je binnen één klik weer kunt afmelden.

Ook interessant