Examenstress gaat verder dan de gezonde spanning die veel mensen ervaren voor ze een examen moeten maken. Het is altijd spannend om een examen te maken. Je wil het graag goed doen, dus je voelt je wat zenuwachtig voor het examen begonnen is. Vaak daalt de spanning vanzelf als je eenmaal aan het pennen bent. Je kunt je examen maken en na afloop ga je tevreden naar huis.
Ervaar je wat gezonde spanning voor je examen start, dan is er niets aan de hand. Gezonde spanning is namelijk heel normaal en kan je zelfs helpen om je examen beter te maken. Het kan echter ook zo zijn dat je zo zenuwachtig bent voor je examen, dat je niet goed kunt presteren. In dit geval heb je mogelijk te maken met examenstress. Op deze pagina lees je hier meer over.
Inhoudsopgave
Wat is examenstress?
Examenstress wordt ook wel examenvrees genoemd. Bij examenstress ervaar je meer stress dan een gezonde spanning, die vrijwel alle mensen ervaren als ze een examen moeten maken. Heb je examenstress, dan voel je een ongezond hoge spanning. Je bent bang om te falen. Deze angst om te falen kan zo groot zijn, dat je prestaties erdoor beïnvloed worden.
Een gezonde spanning zorgt ervoor dat je goed leert voor je examen en je toets goed maakt. Een ongezonde spanning, ofwel examenstress, doet het omgekeerde. Door deze hoge spanning maak je jouw examen niet beter, maar doorgaans juist slechter. Dit komt omdat je je examen niet goed voor kunt bereiden door de stress. En omdat je gestrest bent tijdens je examen, kun je de vragen niet goed beantwoorden.
Je kunt examenstress ervaren voor allerlei verschillende examens. Denk hierbij aan een belangrijk tentamen op de universiteit, maar ook aan een toets op de middelbare school en het praktijkexamen voor het autorijbewijs. Zelfs voor een toets die anderen totaal niet spannend vinden, zoals bijvoorbeeld een vaardigheidstest op de muziekschool, kun je examenstress ervaren.
Het ontstaan van examenstress
Examenstress is een natuurlijke reactie van je lichaam. Voel je je gestrest voor een examen, dan bereidt je lichaam zich in feite voor op een probleem. Je lichaam maakt zich klaar om het probleem op te lossen en is daarom zeer alert.
Bij angst geven je hersenen je lichaam de opdracht om adrenaline aan te maken. Door deze stof gaat je hart sneller pompen en gaan je longen harder werken. Hierdoor wordt er meer energie geleverd aan je spieren, die door de adrenaline sneller kunnen reageren op een bedreiging. Door het extra aanmaken van adrenaline kun je last hebben van trillende en zwetende handen, rode wangen, hartkloppingen, buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn en slaapklachten. Deze klachten door examenstress worden dus eigenlijk veroorzaakt door een natuurlijke en automatische reactie van je lichaam op angst.
Je bepaalt zelf hoe je deze stress ervaart. Ervaar je de stress positief, dan word je gemotiveerd om je boeken te pakken en je examen goed voor te bereiden. Tijdens je examen kun je je door de stress beter concentreren. Ervaar je de stress negatief? Dan voel je je gejaagd, gespannen en zelfs angstig. Hierdoor is het moeilijk om je examen voor te bereiden en is het bovendien lastiger om je goed te controleren tijdens het examen.
Klachten door examenstress
Heb je examenstress? Dan krijg je in de dagen of uren voor je examen te maken met diverse vervelende klachten. Je kunt onder andere last hebben van:
- Slapeloosheid.
- Hoofdpijn.
- Buikpijn.
- Trillende en/of zwetende handen.
- Misselijkheid.
- Een verminderde eetlust.
- Vermoeidheid.
- Lusteloosheid.
Bovenstaande klachten zijn fysieke klachten. Naast fysieke klachten, kun je ook emotionele klachten ervaren door examenstress. Dit zijn klachten als prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, angsten, nervositeit, een paniekerig gevoel en zelfs een wanhopig gevoel. Verder kun je ook concentratieproblemen krijgen door je examenstress. Ook black-outs komen veel voor bij mensen die hevige examenstress ervaren.
De gevolgen van examenstress
Examenstress heeft veel negatieve gevolgen. Ervaar je examenstress, dan is het namelijk lastiger om je goed voor te bereiden op je examen. Je voelt je overweldigd en daarom lukt het niet om je toets goed te leren. Omdat je je toets niet goed hebt geleerd, voel je je tijdens het examen nog zenuwachtiger. Hierdoor is het lastiger om je examen goed te maken. Je kunt je niet concentreren op de vragen, je hebt een black-out of je raakt in paniek omdat je het allemaal even niet meer weet. En omdat je je examen niet goed kunt maken, is de kans groter dat je je toets niet haalt.
Door examenstress kun je bovendien faalangst ontwikkelen. Ben je altijd gespannen voor een examen? Dan kan dit gevoel gepaard gaan met een angst om te falen. Faalangst is erg hardnekkig en maakt het probleem alleen maar erger.
Toch is het niet zo dat examenstress alleen negatieve gevolgen heeft. Ervaar je een gezonde spanning voor je examen, dan kun je juist beter presteren. Je bereidt je examen beter voor en omdat je het graag goed wilt doen, doe je je uiterste best om alle vragen in de toets goed te beantwoorden. Wel merk je de positieve effecten van examenstress voornamelijk bij een gezonde spanning. Bij een ongezonde spanning ervaar je juist een blokkade om goed te kunnen presteren.
Tips tegen examenstress
Heb jij regelmatig last van examenstress? Blijf hier dan niet mee zitten. Er zijn namelijk diverse dingen die je kunt doen om jouw stress te verminderen. In onderstaande alinea’s delen we enkele goede tips om van je examenstress af te komen.
Maak een goede planning
Een goede planning geeft je een duidelijk overzicht in wat je moet doen en wanneer je dit moet doen. Heb je een duidelijk overzicht van je taken, dan ben je minder snel gestrest. Bovendien voorkom je met een duidelijke planning dat je jouw taken steeds vooruit blijft schuiven. Door uitstelgedrag is de kans op examenstress groter.
Let op: stel een realistische planning op. Een onrealistische planning zorgt niet voor duidelijkheid en een gevoel van rust, maar juist voor stress. Bovendien kun je door een onrealistische planning juist gedemotiveerd raken om voor je examen te leren, simpelweg omdat je het idee hebt dat het ‘toch allemaal niet gaat lukken’.
Zorg voor voldoende slaap
Tijdens je slaap verwerken je hersenen de informatie die je overdag tot je hebt genomen. Voldoende slaap is dan ook erg belangrijk als je aan het leren bent voor een examen. Bovendien voel je je na een goede nachtrust lekker uitgerust om er weer tegenaan te gaan. Hierdoor gaat het leren de volgende dag een stuk gemakkelijker.
Eet gezond en gevarieerd
Gezonde voeding geeft je lichaam niet alleen energie, maar ook de vitaminen en mineralen die je nodig hebt om goed te kunnen presteren. Daarom is het erg belangrijk om gezond en gevarieerd te eten. Niet alleen tijdens een examenperiode, maar eigenlijk het hele jaar door.
Extra tip: neem genoeg tijd om te eten. Ontbijten, lunchen of dineren tijdens het studeren is niet gezond, simpelweg omdat je dan geneigd bent om veel te snel en te veel te eten. Bovendien is het goed om regelmatig even pauze te houden tijdens het studeren. Na het ontbijt, de lunch of het avondeten voel je je weer fit en kun je weer lekker aan de slag.
Ga af en toe naar buiten
Het is erg belangrijk om regelmatig pauze te nemen tijdens het leren. Tijdens een korte pauze geef je je hersenen even de tijd om tot rust te komen. Hierna kun je weer flink aan de bak en blijft lesstof veel beter hangen. Ga je naar buiten tijdens je pauze, dan kun je je hierna nog beter concentreren. Frisse buitenlucht is namelijk erg goed voor je hersenen, zeker als ze hard moeten werken om al die lesstof te onthouden.
Leg jezelf niet te hoge verwachtingen op
Je hoeft niet alles perfect te doen. Sterker nog, je mag best een keer falen. Leg jezelf niet te hoge verwachtingen op, want hierdoor ervaar je veel druk. Een beetje druk helpt je om je examen extra goed voor te bereiden, maar een grote hoeveelheid druk zorgt juist voor een blokkade. Je mag best een beetje streng zijn voor jezelf, maar overdrijf dit zeker niet. Hierdoor sla je juist dicht.
Zorg voor ontspanning
Heb je urenlang druk zitten studeren? Dan mag je best even ontspannen. Ga even sporten, luister naar je favoriete muziek, kijk een leuke serie of ga naar een vriend(in) om even bij te komen. Morgen is er weer een dag om te studeren, nu is het tijd om even bij te komen.
Buig negatieve gedachten om
Veel mensen met examenstress hebben negatieve gedachten. Het is de kunst om deze negatieve gedachten om te buigen in positieve gedachten. Heb je bijvoorbeeld een moeilijk examen gemaakt? Dan kun je meteen negatief denken door je alvast voor te stellen dat je het examen niet haalt, maar je kunt ook positief proberen te blijven. Als het examen van vandaag ontzettend moeilijk was, kan het examen van morgen alleen maar meevallen!
Praat erover
Veel mensen met examenstress houden hun spanningen, stress en angsten voor zich. Je hebt misschien geen zin en tijd om over je problemen te praten, maar toch is het goed om dit wel te doen. Blijf je met je spanningen, stress en angsten rondlopen, dan levert dit namelijk een extra bron van spanning op.
Erover praten met je ouders, je vrienden en/of je klasgenoten zorgt voor een gevoel van opluchting. Hierna heb je vanzelf minder examenstress en gaat het studeren een stuk beter.
Beloon jezelf
Heb je een week lang super goed gestudeerd? Heb je het examen goed gemaakt? Of ben je gewoon blij dat je van je examen af bent? Dan mag je jezelf best belonen. Ga lekker in bad, spreek af met je beste vriend(in) om iets leuks te doen of koop een ijsje. Je hebt het verdiend!
Tips voor ouders
Heeft je kind regelmatig last van examenstress? Dan is het belangrijk om hier goed mee om te gaan als ouder. In onderstaande alinea’s delen we enkele tips om op de juiste manier op de examenstress van jouw zoon of dochter te reageren.
Vraag niet te veel
Als je weet dat je kind het erg spannend vindt om examens te maken, is het verleidelijk om veel vragen te stellen. Over hoe het leren gaat, maar ook over hoe het examen ging. Je mag best wat vragen stellen aan je kind, maar vraag niet te veel. Vraag je te veel, dan voelt je kind zich namelijk sneller gestrest.
Vraag tijdens het leren eenmalig of het lukt en vraag na een examen eenmalig hoe het ging. Wat je kind nog moet doen, hoe moeilijk het examen was en welk cijfer je kind denkt te halen? Dat hoef je allemaal niet te vragen. Deze vragen zorgen juist voor stress. En wil je kind meer vertellen over het leren en/of het examen? Dan komt hij of zij vanzelf naar je toe. Je hoeft hier dus niet naar te vragen.
Creëer een oase van rust
Je kind leert sneller, gemakkelijker én prettiger in een rustige omgeving. Als je kind een examen op de planning heeft staan, tover je jouw anders zo chaotische huis om in een oase van rust.
Je kunt je kind ondersteunen door wat meer thuis te zijn tijdens een examenperiode. Ben je thuis, dan hoef je niet de hele tijd met je kind bezig te zijn. Doe lekker je eigen ding en zorg tussendoor voor momenten met een kop thee en iets lekkers. Bespreek tijdens deze momenten niet alleen het leerproces van je kind, maar alledaagse dingen. Na een pauze met een lekkere kop thee kan je zoon of dochter er weer flink tegenaan.
Houd je eigen beslommeringen even achterwege
Heb je het druk op je werk? Dan mag je dit doorgaans best met je zoon of dochter delen, maar doe dit liever niet tijdens een examenperiode. Jouw dagelijkse beslommeringen leiden je kind namelijk af. Dit maakt het leren moeilijker.
Houd je eigen examenverhalen voor je
Je mag je kind best adviezen geven om te leren voor zijn of haar examen, maar je eigen spannende examenverhalen kun je beter voor je houden. Veel kinderen willen deze verhalen niet horen, simpelweg omdat ze hierdoor een extra druk ervaren. Vertel jij bijvoorbeeld dat je ooit een 10 haalde voor een toets zonder te leren? Dan zorgt dit juist voor extra druk.
Vertroetel je kind
Je hoeft je kind niet iedere dag te knuffelen tijdens de examenperiode, maar een beetje extra liefde en aandacht is wel goed. Kook de favoriete maaltijd van je zoon of dochter, verschoon het bed en zorg voor lekkere snacks in huis. Zo vertroetel je je kind zonder heel nadrukkelijk te zijn, op een voor hem of haar hele prettige manier.
Richt een goede studeerplek in
Je kind heeft een goede plek nodig om te kunnen studeren. Dit kan zijn of haar eigen slaapkamer zijn, maar ook de studeerkamer, de keukentafel en ga zo maar door. Welke studeerplek je kind ook kiest: deze ruimte moet rustig en opgeruimd zijn. Wil je kind studeren in de keuken? Zorg er dan voor dat de keuken rustig en opgeruimd is. Studeert je kind het liefst op zijn of haar eigen kamer, dan moet deze goed opgeruimd zijn.
Houd het rustig thuis
In een examenperiode kun je beter geen feestje geven. En wil je vrienden uitnodigen voor een gezellig etentje? Doe dit dan na het examen van je zoon of dochter. Houd het even rustig thuis en je kind voelt zich veel minder gestrest.
Medicijnen tegen examenstress
Er zijn medicijnen tegen examenstress ontwikkeld. Dit zijn geen heftige kalmeringsmiddelen, maar natuurlijke medicijnen met een licht kalmerende werking. Heb je de tips op deze pagina geraadpleegd en lukt het nog steeds niet om rustig te worden voor je examen? Dan kun je een medicijn gebruiken om je examenstress te bestrijden.
Een populair medicijn tegen examenstress is A. Vogel Passiflora Complex Forte. Dit natuurlijke medicijn is gemaakt van kalmerende kruiden en zorgt ervoor dat je je rustiger voelt. Wel houdt het medicijn je alert en geconcentreerd, waardoor je goed kunt leren.
Een ander medicijn dat je eens kunt proberen is VSM Plantival. Deze tabletten zorgen ervoor dat je je rustig en ontspannen voelt, zonder dat je duf wordt. Ook hierdoor kun je je beter concentreren. Beide medicijnen zijn geschikt voor volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar.
Wanneer naar de huisarts?
Heb je naast examenstress een of meerdere klachten die jou belemmeren in je dagelijkse bezigheden? Dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Mogelijk is er meer aan de hand. Het is goed om dit verder te onderzoeken.
