Mindmapping is letterlijk vertaald het in kaart brengen van de geest. Het is een tegenwoordig veel gebruikte manier om aantekeningen te maken. Als je ergens over nadenkt, ontstaan er in je hoofd allerlei beelden, gedachten en woorden. Van die gedachtes en ideeën kun je lijstjes maken, waarbij alles onder elkaar opgeschreven wordt, eventueel nog in verschillende kolommen of met nummers ervoor die de mate van belangrijkheid aangeven. Best overzichtelijk, tenzij je je later nog iets bedenkt en dat nog wilt tussenvoegen. Dan kun je voor je het weet geen wijs meer uit de aantekeningen. Mindmapping helpt je heel gemakkelijk je gedachten en daarmee ook je notities te ordenen.
Inhoudsopgave
Wat is mindmapping?
Mindmapping is een effectieve manier om aantekeningen te maken. Je brengt met mindmapping op een creatieve manier alle aspecten van een onderwerp in kaart. Je maakt eenvoudig onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken. Het resultaat is een geordend en kleurrijk geheel van begrippen, teksten en plaatjes. Mindmapping sluit aan bij de manier waarop onze hersenen werken. Ook al zijn wij, door bijvoorbeeld ons onderwijs of werk, gewend om in lijstjes en woorden te denken en zo ook aantekeningen te maken, ons brein werkt niet zo. Dat werkt in kleuren, vormen en ook in woorden. Niet in lijstjes, maar in organische vormen. Daarom werkt mindmapping zo goed.
Mindmappen is hersengymnastiek
De manier van werken bij mindmappen laat onze hersenhelften met elkaar samenwerken en helpt ons om nieuwe verbanden te zien en diepgaander na te denken. Zo ontstaan er steeds meer nieuwe associaties en ideeën. En het leuke van mindmapping is dat er geen regels gelden. Alles wat in de gedachten opkomt, kan een plek krijgen in de mindmap, zolang het maar een relatie heeft met het centrale onderwerp. Je brengt met mindmappen letterlijk in kaart wat er allemaal door je hoofd speelt: beelden, woorden, kleuren enzovoort. Doe je ogen maar eens dicht en denk aan een willekeurig onderwerp, bijvoorbeeld een auto. Dit kun je op papier zetten, of in een digitale mindmap via bijvoorbeeld Ioctopus.
Een mindmapping voorbeeld
Wat zie je als je denkt aan een auto? Het woord auto, maar vast ook een beeld van een auto, in een bepaalde kleur, met bepaalde kenmerken. Dat is precies waar het bij mindmapping om gaat. Het onderwerp staat centraal in de mindmap. Daaromheen staan alle associaties die je kunt hebben met dit onderwerp. Teken een auto, gebruik een foto of schrijf het op. Vanuit de auto trek je vervolgens lijnen, geen rechte, als dikke takken van een boom. Voor elk belangrijk aspect van een auto een lijn: kleur, grootte, merk, noem maar op. De dikke tak heeft weer dunnere vertakkingen voor alles wat af te leiden is van bijvoorbeeld de grootte of merk.
Voordelen van mindmapping
Mindmapping kan in veel situaties gebruikt worden. Bij het plannen van een project, het in kaart brengen van een probleem, het organiseren van een activiteit, het voorbereiden van een werkstuk of presentatie. Je kunt het alleen gebruiken, maar mindmapping is ook heel effectief in groepsverband. Het is een creatieve en effectieve manier van aantekeningen maken, informatie ordenen en op nieuwe ideeën komen. Mindmapping helpt ons om, soms veel, informatie overzichtelijk weer te geven en creatief na te denken. Het helpt tegelijkertijd om niet alleen details maar ook steeds het geheel te zien. Het is aangetoond dat informatie in een mindmap beter wordt onthouden dan als dezelfde informatie is verwerkt in een stuk tekst.
Mindmappen is flexibel en efficiënt
Een ander voordeel van mindmappen is dat alles direct opgeschreven kan worden op een nieuwe willekeurige plaats op het blad, of bij het gebruik van een digitale mindmap, een nieuwe pagina. Er hoeft geen rekening gehouden te worden met aanvullingen op eerder gemaakte aantekeningen. Er kan altijd makkelijk informatie worden toegevoegd op de juiste plek in de mindmap. Zo gaan er geen ideeën verloren, omdat ze op een onlogische plek worden geschreven of omdat er onnodig tijd wordt besteed aan het zoeken van een plek om te schrijven. De informatie blijft helder geordend en verbanden tussen de verschillende onderdelen zijn steeds duidelijk.
Een mindmap maken in 5 stappen
Je hebt mindmaps in verschillende soorten en maten. Je kunt hem zo uitgebreid maken als je zelf nodig vind. Het leuke is, er zijn geen regels voor het maken van een mindmap. Je kunt je helemaal uitleven met kleuren en tekeningen, maar je kunt de mindmap ook eenvoudig houden. Precies zoals het voor jou het beste werkt. Jij bent uiteindelijk degene die er later nog mee moet werken en de informatie moet kunnen begrijpen.
Hieronder lees je hoe je eenvoudig zelf een mindmap maakt. Probeer het eerst eens in je eentje, bijvoorbeeld met een kleine mindmap over jezelf.
Stap 1. De voorbereiding: verzamel je materialen
Gebruik een groot vel papier zonder lijnen. Het is aan te raden om wit papier te nemen. Daarop zie je straks duidelijk alle kleuren die je in de mindmap gaat gebruiken. Leg het papier neer of hang het op op een plek waar je er – eventueel met meerdere mensen – goed bij kunt. Je gebruikt het papier in de breedte (landscape). Leg verder stiften van verschillende diktes, kleurpotloden of markeerstiften klaar. Als je materialen in orde zijn, kun je beginnen met het maken van een mindmap. Laat je fantasie daarbij de vrije loop.
Stap 2. Zet het onderwerp centraal
In het midden van het papier schrijf je het onderwerp van de mindmap. Je kunt het onderwerp er ook nog bij tekenen. Heb je een mooie andere afbeelding, dan kun je die natuurlijk ook op je vel plakken. Zorg dat het onderwerp echt het middelpunt is door het er uit te laten springen. Dat kan door de vorm of met opvallende kleuren.
In het voorbeeld over jezelf, schrijf je in het midden van het vel in grote dikke letters IK en kun je er nog een soort zelfportret bij tekenen. Om tekst en het portret teken je dan een mooi kader of andere vormen waardoor het goed opvalt.
Stap 3. Lijnen trekken vanuit het onderwerp
Trek lijnen vanaf het onderwerp in het midden naar buiten. Maak de lijnen ongeveer even lang. Dit zijn de hoofdlijnen die elk naar een belangrijk algemeen onderdeel van of met betrekking tot het onderwerp lopen. Het is handig om elke lijn een eigen kleur te geven.
Wat zijn belangrijke elementen van jouw IK? Bijvoorbeeld je geslacht, uiterlijk, hobby’s, gezinssamenstelling, enzovoort. Maak mooie dikke lijnen, ieder in een andere kleur. De lijnen beginnen allemaal bij het centrale onderwerp; dicht bij het centrum zijn ze dik en naar mate ze verder uitlopen worden de lijnen dunner. Verdeel de lijnen gelijk rondom het centrale onderwerp.
Stap 4. Namen geven
Als je de hoofdlijnen getrokken hebt, geef je elk onderdeel een naam. Probeer het bij één woord te houden. Die naam zet je vervolgens op de hoofdlijnen. Door de naam op de lijn te schrijven wordt het als het ware door de lijn onderstreept. Je kunt er ter illustratie ook nog een tekening bij maken of er een afbeelding bij plakken.
Aan het einde van elke hoofdlijn schrijf je de naam van het onderdeel ‘uiterlijk’, ‘hobby’s’ en de andere op.
Stap 5. Nieuwe, dunnere lijnen voor afgeleiden
Vanuit de hoofdlijnen kun je weer nieuwe lijnen trekken. Deze zijn dunner dan de hoofdlijnen. Op de lijn zet je weer een woord dat een relatie heeft met het onderdeel waar de lijn van afgeleid is. Ook nu kun je een tekening maken aan het uiteinde van de lijn.
Als we verder gaan met de mindmap van ons voorbeeld heb je vanaf het centrale onderwerp ‘IK’ een hoofdlijn ‘hobby’s’. Op de nieuwe lijn die je in deze stap trekt, zet je bijvoorbeeld ‘voetbal’, of ‘lezen’. Je trekt net zoveel lijnen tot je al je hobby’s kwijt kunt in je mindmap.
Tips bij het maken van een mindmap
Schrijf vanuit het onderwerp van de mindmap zoveel mogelijk associaties op. Laat je fantasie de vrije loop. Het zal je verbazen hoeveel goede ideeën er opkomen. Met verschillende kleuren kun je niet alleen de informatie goed ordenen, je prikkelt er ook je hersenen mee om creatief te denken. Ook door te variëren met vormen, stippellijnen, verschillende tekstgroottes, dikke en dunne letters kun je de informatie in de mindmap nog beter verduidelijken en krijg je een overzichtelijke mindmap. Hoe dikker de lijn en hoe groter en vetter de tekst, des te groter is het belang van de informatie. Dunnere lijnen en tekst geven aan dat de informatie minder belangrijk is.
Digitale mindmap
Een mindmap hoeft zeker niet speciaal op een vel papier te worden gemaakt. Er zijn bijvoorbeeld ook speciale programma’s waarmee je op de computer ook goed en makkelijk kunt mindmappen. Je levert wel iets aan creativiteit in, maar het idee van lijnen, kleuren en woorden blijft hetzelfde. Mindmapping software is vooral erg populair bij bedrijven waar men regelmatig in groepjes over verschillende onderwerpen brainstormt.
Mindmappen is namelijk ideaal bij brainstormen, bijvoorbeeld over organisatiedoelen of bij projecten. Er zijn ook bedrijven die mindmaps gebruiken om bijvoorbeeld een vergadering te structureren. Via de digitale mindmap kun je allerlei aanvullende informatie ontsluiten. Dat kan met een klassieke mindmap op papier niet.
Er zijn behoorlijk wat voordelen aan een mindmapping programma zoals bijvoorbeeld het bekende programma Ioctopus. Je kunt verschillende platformen gebruiken (computer, mobiele telefoon, pad), en je kunt met meerdere mensen tegelijkertijd eraan werken. Dit zorgt natuurlijk voor een zeer efficiente workflow. Er is keuze uit diverse templates, kleuren, achtergronden en set ups. Flexibel en efficiënt
Een voordeel van een digitale mindmap is dat de mindmap steeds even geopend kan worden wanneer er iets nieuws in de gedachten schiet. Als de mindmap niet in een keer af is, kan hij op een ander tijdstip opgeroepen, bewerkt en vervolgens weer opgeslagen worden. Zeker in een bedrijf kun je moeilijk overal grote vellen papier ophangen. Soms is informatie nog vertrouwelijk en je loopt het risico dat het vel papier zoek raakt of beschadigd. Mindmap je met een groep en heb je de beschikking over een beamer, dan kun je de digitale mindmap makkelijk projecteren. Als je dan op de computer informatie toevoegt aan de mindmap, dan is dit meteen voor iedereen te zien.
Informatie makkelijk uitwisselbaar
Maak je een mindmap met behulp van mindmapping software, dan heb je de informatie uit je mindmap meteen digitaal beschikbaar. Bovendien is het mogelijk om in een digitale mindmap hyperlinks te maken naar achterliggende informatie of bijvoorbeeld een website. Je kunt de informatie in een digitale mindmap niet alleen makkelijk aanpassen en aanvullen, maar je kunt het ook snel en zonder moeite verwerken in een rapport, werkstuk of iets anders op de computer. Op die manier werk je nog efficiënter. Bovendien is gevoelige informatie te beveiligen met een wachtwoord als je de mindmap met speciale mindmapping software maakt. De mogelijkheden van mindmapping software zijn tegenwoordig uitgebreid.
Grote aanbod mindmapping software
Er is heel veel software beschikbaar waarmee je kunt mindmappen. Er zijn heel wat websites waarop de verschillende programma’s voor mindmapping worden vergeleken. Ieder programma heeft zijn eigen voor- en nadelen. Wat voor jou het beste werkt, hangt af van jouw eigen wensen. Er is veel keuze uit gratis mindmapping software, maar deze blijken vaak gelimiteerd te zijn. Wil je meer, dan kun je de meeste gratis programma’s tegen betaling uitbreiden met meer functionaliteit. Probeer dus altijd eerst de gratis versie van mindmapping software. Dan kun je kosteloos uitvinden welke software jij het fijnst vind om mee te mindmappen. Zo kun je bijvoorbeeld Ioctopus gratis proberen, en mocht je hiermee verder willen betaal je maximaal 3.7 dollar per maand. Valt reuze mee toch?
Tot slot
Een mindmap is een bijzondere creatieve kaart van wat zich in onze hoofden afspeelt. Mindmapping stimuleert onze hersenen en leert ons vaste patronen te doorbreken. Het helpt ons niet alleen om informatie uit ons hoofd te krijgen, het is ook een krachtig hulpmiddel bij het onthouden van informatie. Iedereen kan mindmappen, het is niet gebonden aan leeftijd en je hebt er niet veel voor nodig. En het beste van mindmappen is dat je je helemaal kunt laten gaan, er gelden geen regels!
Er is inderdaad veel mindmapping software. Vaak eerst gratis, maar later moet je, voor meer functionaliteit, toch betalen. Een blijvend gratis programma is http://www.mindmapmaker.nl Daarvoor is geen installatie en geen registratie nodig. Het werkt op alle apparaten, ook op Chromebooks.