Hoogbegaafdheid Hoogbegaafdheid in het basisonderwijs

Hoogbegaafdheid in het basisonderwijs

Het huidige basisonderwijs is afgestemd op de gemiddelde leerling met een gemiddeld IQ en kan eventueel met aanpassingen ook geschikt zijn voor leerlingen die minder of juist iets hoger dan gemiddeld presteren. Voor hoogbegaafde leerlingen is het niveau van het onderwijs vaak te laag, waardoor effecten zoals onderpresteren kunnen ontstaan. Het kan zijn dat een leerling zich verveelt op de basisschool, dit kan zich uiten in vervelend en lui gedrag. Het is daarom belangrijk dat er voor deze hoogbegaafde kinderen een aangepast lesprogramma beschikbaar is of dat zij naar speciale scholen voor kinderen met hoogbegaafdheid gaan.

Hoogbegaafde leerlingen op school

Veel leerkrachten weten niet goed wat zij met hoogbegaafde leerlingen aan moeten. Het wordt vaak gezien als een zorgleerling, waar bijna geen tijd voor is. Een leerkracht heeft een klas van dertig leerlingen waar zij de juiste begeleiding voor moet aanbieden, wanneer zij na schooltijd bijvoorbeeld extra materiaal moet gaan zoeken voor deze leerling(en) met hoogbegaafdheid is dat vaak teveel gevraagd.

Waarom? Omdat leerkrachten het vaak al erg druk hebben en dan niet de tijd en de rust kunnen vinden om extra materiaal voor deze leerlingen te vinden. Terwijl dat juist heel belangrijk is voor deze kinderen met hoogbegaafdheid, want ze hebben uitdaging nodig en moeten voldoening uit hun bezigheden kunnen halen. Op dat moment zijn deze leerlingen pas tevreden.

Versneld door de lesstof

Vaak mogen deze kinderen versneld door de lesstof heen en wordt de lesstof aangevuld met extra verrijkingsstof . Deze kinderen hoeven minder te herhalen, zodat er meer tijd overblijft voor moeilijkere stof. In het reguliere onderwijs wordt juist veel herhaald, zodat de stof bij deze kinderen blijft hangen. Hoogbegaafde leerlingen onthouden de stof vaak veel beter en herhaling vinden hoogbegaafden vaak onplezierig en het is ook overbodig, want vaak snappen ze de stof al.

Als versneld door de lesstof en extra verrijkingsstof niet voldoende is, dan is het ook mogelijk om klassen over te slaan. Dit is vaak een goedkope oplossing voor de scholen, maar is deze oplossing wel altijd gewenst? Een klas overslaan kan helpen, stelt Lianne Hoogeveen, echter zitten hier wel nadelen aan. Hoogbegaafde leerlingen die op de basisschool een klas overslaan worden vaak in de eerste twee jaar van het middelbaar onderwijs minder geaccepteerd door klasgenoten. Om hieruit de conclusie te trekken dat we deze kinderen geen klas moeten laten overslaan is verkeerd er kleven namelijk ook nadelen aan het kind in dezelfde klas houden. Niet alle hoogbegaafde kinderen hebben genoeg aan versneld door de lesstof heen en extra lesstof.

Speciale scholen voor hoogbegaafden

Daarnaast bestaan er ook speciale scholen voor hoogbegaafde leerlingen bijvoorbeeld de leonardoschool. Leerlingen op een leonardoschool krijgen lesstof aangeboden die bij hun eigen intelligentie past. De eerste leonardoschool is in 2007 opgericht en momenteel zijn er ruim 50 leonardoscholen in Nederland te vinden. Om toegelaten te worden op een Leonardoschool heeft het kind minstens een IQ van 130. Tegenstanders van dit soort scholen zullen zeggen dat je deze kinderen daarmee isoleert van de “gewone” mens. Echter uit onderzoekt blijkt dat een kind dat zich niet op zijn plek voelt ook niet sociaal wordt. Vaak trekken ze zich juist terug uit de groep.

Overzicht met scholen voor hoogbegaafden

Tot slot

Het is een lastig dilemma wat de beste oplossing is. Eigenlijk is er geen algemene “beste” oplossing, maar er moet juist per kind gekeken worden wat het best is. Het ene kind zal bij een klas overslaan geen enkel probleem ondervinden, terwijl een ander kind zich juist niet op z’n gemak voelt bij oudere klasgenoten. Uiteraard kan dit ook andersom voorkomen dat het kind voorheen zich geïsoleerd in de klas bevond, vaak komt dit omdat deze kinderen niet dezelfde interesses delen, en in een hogere klas wel omgaat met klasgenoten. Er is geen veilige weg dat maakt het zo complex.

Mariska de Swart
Mariska de Swart is expert op het gebied hoogbegaafdheid. Zij deelt haar kennis in haar artikelen, beantwoordt vragen van lezers en waarborgt de kwaliteit van de categorie hoogbegaafdheid op Zobegaafd.nl. Mariska werkt parttime als coach en adviseur bij SaMar waar haar coaching en begeleiding jongeren en (jong)volwassenen helpt in het dagelijks leven en hen leert om te gaan met hun hoogbegaafdheid. In haar coaching en begeleiding richt Mariska zich op actie om het leven van anderen te veranderen.

Gerelateerde artikelen

Reacties

5 REACTIES

  1. Geachte heer/mevrouw,

    Is dit een hulp website voor ouders van hoogebegaafde kinderen? Horen driftbuien specifiek bij hoogbegaafden en waar komen deze vandaan en wat kan ik er aan doen om dit te verminderen?

    Met vriedenlijke groet,
    Hanny Moelands

    • Beste H. Moelands,

      Dit is niet met zekerheid te zeggen, maar dit kan voortkomen door te weinig uitdaging op school (en thuis). Hierdoor gaan ze zich vervelen en daardoor kunnen ze ook vervelend worden. Het is vaak lastig te zeggen of het kind hoogbegaafd is als er geconstateerd wordt dat het druk / vervelend is, want het kan natuurlijk zijn dat uw kind “gewoon” ADHD heeft.

      Ik adviseer je om het volgende artikel op de website te lezen: https://www.zobegaafd.nl/artikelen/hoogbegaafde-kinderen-de-rol-van-de-ouders/ . Hierin staat dit probleem ook beschreven en dit kan je waarschijnlijk wel helpen.

  2. Beste heer of mevrouw,

    Voor onderzoek op mijn studie heb ik gebruik gemaakt van dit artikel. Alleen nu heb ik voor de bron de gegevens nodig van auteur ed.
    Nu vroeg ik mij af, wie heeft dit artikel geschreven zodat ik mijn bron volledig in kan voeren.

    Alvast bedankt.

    Mvg,
    Iris

  3. Mijn zoontje heeft een klas overgeslagen. Er was weinig keuze.. Hij paste qua niveau en interesses niet bij zijn leeftijdsgenoten en liep meer dan twee jaar voor qua stof. School speelde hier erg slecht op in hij werd steeds achter pc gezet voor maatwerk waardoor hij nog verder ging voor lopen. Mijn inziens zoek de uitdaging in de breedte ipv verdieping. Mijn zoon leerde zichzelf een andere taal en powerpoint maken aan in de kleuterklas. Dit zorgde voor een betere balans. Nu terugkijkend.. Heb ik de juiste beslissing genomen? Ja hij kon niet meer in zijn lagere klas terecht qua niveau al van alles geprobeerd hieraan. Ben ik er blij mee dat hij een klas heet overgeslagen? Absoluut niet. Hij is een jaar jonger de kleinste mag minder maar wordt wel als oudere behandeld. Terwijl hij soms qua emotie en gedrag ook nog ff jong kan zijn, wel t niveau is gelijk dat zorgt voor voldoening bij hem. op school idd een zorgkind welke niet aangenomen werd door zorg aan de bovenkant! Leonardo onderwijs zou een optie zijn maar dan zitten de kinderen op twee verschillende scholen want erg onpraktisch is maar als de andere ook hoogbegaafd was geweest had ik t zeker gedaan!

  4. @Vlinder
    Ik merk dat ik door persoonlijke ervaringen en reacties van mensen een goed beeld krijg van wat er kan misgaan als je kind niet de juiste prikkels op school kan vinden. Ik heb het zelf ook vroeger meegemaakt, toen ik nog op de basisschool zat in Amsterdam Oud-Zuid. Nu twee schatten van kinderen, maar niet hoogbegaafd. Wel hun eigen talenten natuurlijk, vooral op het gebied van sport. Zijn de ontwikkelingen op dit moment zover dat men kan spreken van de juiste plek voor een hoogbegaafd kind? Ik kan mij voorstellen dat de tijd niet heeft stil gestaan, en ik ben benieuwd wat er in de tussentijd bereikt is. Elk kind van welk niveau dan ook zou zijn plek op de basisschool moeten kunnen vinden, dat is zo belangrijk.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Blijf op de hoogte

Bij het inschrijven kan je aangeven waar je interesses liggen, zodat je alleen relevante informatie opgestuurd krijgt! Schrijf je snel in en mis geen informatie meer. En vind je de nieuwsbrief niets? Onder elke email vind je een link waarmee je je binnen één klik weer kunt afmelden.

Ook interessant