Het ontstaan van autisme is voor het grootste deel erfelijk bepaald. In een deel van de gevallen kunnen sommige omgevingsfactoren ook autisme tot gevolg hebben. Genoemd worden dan prenatale blootstelling aan bepaalde medicijnen als thalidomide, maar ook infectieziekten als rode hond en de griep worden al jaren in verband gebracht met het mogelijke ontstaan van autisme ((Ornoy, A., Weinstein- Fudim, L., & Ergaz, Z. (2016). Genetic Syndromes, Maternal Diseases and Antenatal Factors Associated with Autism Spectrum Disorders (ASD). Frontiers in Neuroscience, 10. https://doi.org/10.3389/fnins.2016.00316)).
In het spraakgebruik wordt vaak geen verschil gemaakt tussen een verkoudheid en de griep, maar dat verschil is er wel degelijk.
Inhoudsopgave
Verkoudheid
Een eenvoudige verkoudheid ontstaat doordat je geïnfecteerd wordt met één van de meer dan 150 verschillende rhinovirussen die er tot nu toe bekend zijn ((Jacobs, S. E., Lamson, D. M., St. George, K., & Walsh, T. J. (2013). Human Rhinoviruses. Clinical Microbiology Reviews, 26(1), 135–162. https://doi.org/10.1128/cmr.00077-12)). De meest voorkomende klachten van een besmetting met zo’n rhinovirus zijn hoesten, een loopneus, een verstopte neus en keelpijn.
Verder klagen mensen soms over spierpijn, vermoeidheid, hoofdpijn en gebrek aan eetlust. Het duurt meestal een week voordat de klachten weer grotendeels verdwijnen. Een medicijn of vaccin is niet beschikbaar tegen deze virusinfectie.
Griep (of Influenza)
De griep wordt veroorzaakt door een van de vier bekende influenzavirussen. Een vaccinatie is mogelijk om je te beschermen tegen een tweetal varianten (Influenza A en Influenza B). De virussen muteren veelvuldig en zullen daardoor ieder jaar weer in een iets andere gedaante opdoemen. Daarom moet ook ieder najaar opnieuw gevaccineerd worden. In tegenstelling tot een verkoudheid zorgt de ‘echte’ griep voor ernstige klachten.
Bij de griep is het slijmvlies in de luchtwegen ontstoken. Het verloop begint vaak zeer plotseling met koude rillingen, hoofdpijn, heftige spierpijn en vermoeidheid, keelpijn en droge hoest plus hoge koorts ((Rivm. (2019, 2 oktober). Griep. Geraadpleegd op 5 december 2019, van https://www.rivm.nl/griep-griepprik/griep)). Ieder jaar overlijden (vooral kwetsbare) patiënten aan de gevolgen van deze infectieziekte.
Autisme en Influenza
Omdat de griep een ernstige infectieziekte is en behoorlijke effecten heeft op het menselijk lichaam was de vraag gerechtvaardigd of een besmetting met een influenzavirus tijdens de zwangerschap ook de zo kwetsbare vrucht zou kunnen beschadigen.
In 2002 bestudeerden Wilkerson en zijn team de risicofactoren die konden leiden tot het ontstaan van autisme op basis van gegevens die de moeders zelf aangaven. Er bleken een vijftal aanwijzingen te zijn die belangrijke voorspellers waren: medicatie, duur van de weeën, virale infecties, abnormale positie en laag geboortegewicht ((WILKERSON, D. S., VOLPE, A. G., DEAN, R. S., & TITUS, J. B. (2002). PERINATAL COMPLICATIONS AS PREDICTORS OF INFANTILE AUTISM. International Journal of Neuroscience, 112(9), 1085–1098. https://doi.org/10.1080/00207450290026076)).
Een paar jaar geleden verscheen een onderzoek onder 538 kinderen met een autisme spectrum stoornis, 163 met ontwikkelingsachterstanden en 421 zonder ontwikkelingsproblemen om te bekijken of er een verband aangetoond kon worden tussen het krijgen van griep of koorts tijdens de zwangerschap ((Zerbo, O., Iosif, A.-M., Walker, C., Ozonoff, S., Hansen, R. L., & Hertz-Picciotto, I. (2012). Is Maternal Influenza or Fever During Pregnancy Associated with Autism or Developmental Delays? Results from the CHARGE (CHildhood Autism Risks from Genetics and Environment) Study. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(1), 25–33. https://doi.org/10.1007/s10803-012-1540-x)). Informatie werd verkregen door telefonische interviews en de onderzoekers verzekeren ons dat de resultaten klinisch verantwoord waren.
Wat bleek? Noch autisme spectrum stoornis als ontwikkelingsachterstanden konden in verband worden gebracht met de griep, maar allebei konden wél in verband worden gebracht met koorts.
Dat is natuurlijk een vreemde uitkomst, want een infectie met het influenzavirus gaat altijd gepaard met hoge koorts. Bovendien bleek ook dat het krijgen van de ‘griepprik’ bleek te zorgen voor minder kinderen met autisme spectrum stoornis (‘We found that fewer mothers of children with ASD reported receiving influenza vaccine compared to mothers of typical controls.’) .
Uiteindelijk verzuchtten de onderzoekers dat moeders misschien tijdens de telefonische interviews soms misschien niet helemaal naar waarheid geantwoord hebben. De resultaten konden niet vergeleken worden met de uitkomsten van een bloedonderzoek en bovendien bleek de medische documentatie vaak ook nog eens incompleet.
De onderzoekers adviseren moeders, die last van griepverschijnselen hebben, maar medicijnen te nemen tegen de koorts. Met andere woorden: neem maar een aspirientje of paracetamolletje, al is dat zo eenvoudig lijkende advies ook weer niet zonder gevaar, zie deze column.
Een ander onderzoek onder 338 moeders van kinderen met een autisme spectrum stoornis komt tot de conclusie dat een infectie met een influenzavirus mogelijk de kans op het krijgen van een autisme spectrum stoornis kan vergroten ((Mahic, M., Che, X., Susser, E., Levin, B., Reichborn-Kjennerud, T., Magnus, P., … Lipkin, W. I. (2017). Epidemiological and Serological Investigation into the Role of Gestational Maternal Influenza Virus Infection and Autism Spectrum Disorders. mSphere, 2(3). https://doi.org/10.1128/msphere.00159-17)). Maar ook hier werkte men met potentieel onbetrouwbare vragenlijsten die moeders achteraf konden invullen.
Maar intussen doen andere onderzoekers écht onderzoek. Zij bekeken de effecten van een vaccinatie tegen influenza bij muizen ((Wu, Y., Qi, F., Song, D., He, Z., Zuo, Z., Yang, Y., … Yao, Z. (2018). Prenatal influenza vaccination rescues impairments of social behavior and lamination in a mouse model of autism. Journal of Neuroinflammation, 15(1). https://doi.org/10.1186/s12974-018-1252-z)). Het resultaat was dat een vaccinatie wel degelijk beschermt tegen autisme-gerelateerd gedrag in babymuisjes.
Voorlopig lijkt het een verstandig advies te zijn om je te vaccineren tegen influenza, indien je van plan bent zwanger te willen worden.
