Het huidige basisonderwijs is afgestemd op de gemiddelde leerling met een gemiddeld IQ en kan eventueel met aanpassingen ook geschikt zijn voor leerlingen die minder of juist iets hoger dan gemiddeld presteren. Voor hoogbegaafde leerlingen is het niveau van het onderwijs vaak te laag, waardoor effecten zoals onderpresteren kunnen ontstaan. Het kan zijn dat een leerling zich verveelt op de basisschool, dit kan zich uiten in vervelend en lui gedrag. Het is daarom belangrijk dat er voor deze hoogbegaafde kinderen een aangepast lesprogramma beschikbaar is of dat zij naar speciale scholen voor kinderen met hoogbegaafdheid gaan.
Hoogbegaafde leerlingen op school
Veel leerkrachten weten niet goed wat zij met hoogbegaafde leerlingen aan moeten. Het wordt vaak gezien als een zorgleerling, waar bijna geen tijd voor is. Een leerkracht heeft een klas van dertig leerlingen waar zij de juiste begeleiding voor moet aanbieden, wanneer zij na schooltijd bijvoorbeeld extra materiaal moet gaan zoeken voor deze leerling(en) met hoogbegaafdheid is dat vaak teveel gevraagd.
Waarom? Omdat leerkrachten het vaak al erg druk hebben en dan niet de tijd en de rust kunnen vinden om extra materiaal voor deze leerlingen te vinden. Terwijl dat juist heel belangrijk is voor deze kinderen met hoogbegaafdheid, want ze hebben uitdaging nodig en moeten voldoening uit hun bezigheden kunnen halen. Op dat moment zijn deze leerlingen pas tevreden.
Versneld door de lesstof
Vaak mogen deze kinderen versneld door de lesstof heen en wordt de lesstof aangevuld met extra verrijkingsstof . Deze kinderen hoeven minder te herhalen, zodat er meer tijd overblijft voor moeilijkere stof. In het reguliere onderwijs wordt juist veel herhaald, zodat de stof bij deze kinderen blijft hangen. Hoogbegaafde leerlingen onthouden de stof vaak veel beter en herhaling vinden hoogbegaafden vaak onplezierig en het is ook overbodig, want vaak snappen ze de stof al.
Als versneld door de lesstof en extra verrijkingsstof niet voldoende is, dan is het ook mogelijk om klassen over te slaan. Dit is vaak een goedkope oplossing voor de scholen, maar is deze oplossing wel altijd gewenst? Een klas overslaan kan helpen, stelt Lianne Hoogeveen, echter zitten hier wel nadelen aan. Hoogbegaafde leerlingen die op de basisschool een klas overslaan worden vaak in de eerste twee jaar van het middelbaar onderwijs minder geaccepteerd door klasgenoten. Om hieruit de conclusie te trekken dat we deze kinderen geen klas moeten laten overslaan is verkeerd er kleven namelijk ook nadelen aan het kind in dezelfde klas houden. Niet alle hoogbegaafde kinderen hebben genoeg aan versneld door de lesstof heen en extra lesstof.
Speciale scholen voor hoogbegaafden
Daarnaast bestaan er ook speciale scholen voor hoogbegaafde leerlingen bijvoorbeeld de leonardoschool. Leerlingen op een leonardoschool krijgen lesstof aangeboden die bij hun eigen intelligentie past. De eerste leonardoschool is in 2007 opgericht en momenteel zijn er ruim 50 leonardoscholen in Nederland te vinden. Om toegelaten te worden op een Leonardoschool heeft het kind minstens een IQ van 130. Tegenstanders van dit soort scholen zullen zeggen dat je deze kinderen daarmee isoleert van de “gewone” mens. Echter uit onderzoekt blijkt dat een kind dat zich niet op zijn plek voelt ook niet sociaal wordt. Vaak trekken ze zich juist terug uit de groep.
Overzicht met scholen voor hoogbegaafden
Tot slot
Het is een lastig dilemma wat de beste oplossing is. Eigenlijk is er geen algemene “beste” oplossing, maar er moet juist per kind gekeken worden wat het best is. Het ene kind zal bij een klas overslaan geen enkel probleem ondervinden, terwijl een ander kind zich juist niet op z’n gemak voelt bij oudere klasgenoten. Uiteraard kan dit ook andersom voorkomen dat het kind voorheen zich geïsoleerd in de klas bevond, vaak komt dit omdat deze kinderen niet dezelfde interesses delen, en in een hogere klas wel omgaat met klasgenoten. Er is geen veilige weg dat maakt het zo complex.
